Polskie Towarzystwo Wspierania Chorych na IPF, we współpracy z Instytutem Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie, przygotowało cykl filmów instruktażowych z rehabilitacją oddechową. Teraz pacjenci z chorobami płuc mogą ćwiczyć bez wychodzenia z domu wg wskazówek wykwalifikowanych fizjoterapeutów oddechowych. Szacuje się, że w Polsce na IPF choruje kilka tysięcy osób. Wielu z tych chorych powinno brać udział w programach rehabilitacji oddechowej. Niestety, dostęp do tej formy leczenia jest bardzo ograniczony.
Dla osoby zdrowej oddychanie jest naturalnym, niezauważalnym procesem życiowym, ale pacjentom z chorobami płuc może ono sprawiać trudność. Pogłębiająca się duszność i nasilony kaszel dodatkowo powodują, że osoby chore na takie choroby jak idiopatyczne włóknienie płuc (IPF) czy przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) szybko się męczą wykonując codzienne, nawet najprostsze czynności.
Chorym często towarzyszą również stany depresyjne spowodowane m.in. lękiem przed uczuciem blokady podczas próby wzięcia głębokiego oddechu. Stąd tak ważne staje się zrozumienie i poznanie technik pracy nad własnym oddechem. Oprócz stałego leczenia farmakologicznego, pacjenci korzystają z wielu innych form terapii. Istotnym działaniem jest stosowanie systematycznej rehabilitacji oddechowej. Eksperci ogólnopolskiej kampanii „Płuca Polski” wraz z fizjoterapeutami z Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie wyszli naprzeciw oczekiwaniom pacjentów udostępniając serię filmów instruktażowych w tym zakresie p.t. „Cała Polska ćwiczy oddech”.
Cykl krótkich filmów umożliwia chorym podjęcie rehabilitacji oddechowej w zaciszu domowym lub podczas spaceru. Z punktu widzenia panującej wciąż epidemii Covid-19 jest to wyjątkowe ułatwienie dla wszystkich osób wymagających rehabilitacji. Proste zestawy ćwiczeń, z wykorzystaniem podstawowych sprzętów (krzesło, ławka, schody, rower) dostępnych w każdym domu bądź parku, opatrzone są profesjonalnym komentarzem fizjoterapeuty. Seria filmów instruktażowych „Cała Polska ćwiczy oddech” jest dostępna dla chorych za pośrednictwem Internetu, pod linkiem: https://plucapolski.pl/rehabilitacja oraz na stronie Polskiego Towarzystwa Wspierania Chorych na IPF www.ipf.org.pl .
Ćwiczenia są dedykowane przede wszystkim pacjentom z idiopatycznym włóknieniem płuc, ale według ekspertów dobrze sprawdzą się również u chorych na POChP, astmę czy mukowiscydozę.
W przypadku rehabilitacji oddechowej najważniejszym aspektem jest systematyczność oraz zaangażowanie chorego. Eksperci zalecają wykonywanie ćwiczeń regularnie 2 do 3 razy w tygodniu. Sesja treningu oddechowego powinna trwać od 15 do 30 minut, w zależności od samopoczucia chorego. Ważne jest, aby wyznaczać sobie realistyczne cele i utrzymywać motywację do działania. Badania wykazują, że podejmowanie i utrzymywanie aktywności fizycznej, w przypadku chorych na IPF, może prowadzić do zmniejszenia duszności i zmęczenia, a także obniżenia poziomu lęku, z czym wiąże się poprawa jakości życia.
„Rozwój wydolności fizycznej, który jest wynikiem pracy nad oddechem, dodatkowo zmniejsza częstość zapadania na infekcje dróg oddechowych. Poprawa wydolności fizycznej to kluczowa kwestia w leczeniu idiopatycznego włóknienia płuc (IPF). Nasze mięśnie oddechowe potrzebują ćwiczeń tak samo jak wszystkie inne mięśnie naszego ciała. Chorzy na IPF nie powinni unikać aktywności fizycznej, zwłaszcza wtedy, kiedy znajdują się we wczesnych stadiach choroby. Niewielka aktywność może zwiększyć objętość płuc nawet o 30%” – podkreśla dr n. med. Katarzyna Lewandowska, ekspertka kampanii Płuca Polski.
Idiopatyczne włóknienie płuc (IPF) jest poważną chorobą płuc, zmniejszającą ich pojemność nawet o połowę i skutkującą nieodwracalnymi zmianami w układzie oddechowym. Chorzy na IPF miewają trudności w wykonywaniu nawet najprostszych codziennych czynności. Objawy tej rzadkiej i niestety nieuleczalnej choroby można jednak złagodzić poprzez samodzielną pracę nad oddechem. Proste ćwiczenia oddechowe są najlepszym sposobem dla wszystkich chorych, którzy chcą zadbać o polepszenie stanu swojego zdrowia.
„Ćwiczenia oddechowe pozwalają mi dodatkowo zwiększyć skuteczność otrzymywanej terapii. Nagrania z pacjentami ćwiczącymi na filmie okazały się świetnym rozwiązaniem podczas trwającej izolacji społecznej. Największą ich zaletą jest możliwość wykonywania ich samemu, bez dodatkowych, skomplikowanych sprzętów” – dodaje Pan Marek, chory na idiopatyczne włóknienie płuc.
Drugą istotną chorobą, której objawy pomaga łagodzić rehabilitacja oddechowa jest przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), która prowadzi do postępującej niewydolności oddechowo-krążeniowej oraz wiąże się z upośledzoną funkcją mięśni oddechowych. Następstwem choroby jest inwalidztwo oddechowe. Ćwiczenia fizyczne wzmacniają mięśnie, w tym przeponę (główny mięsień oddechowy) oraz wpływają na ogólną poprawę wydolności fizycznej organizmu.
Zarówno chorzy na IPF, jak i na POChP mogą mieć różną sprawność układu oddechowego. Aktywność powinna być zawsze dostosowana do stopnia zaawansowania choroby. Ćwiczenia oddechowe nie wymagają dużego wysiłku, są proste, nastawione na powtarzalność. Mają za zadanie zwiększyć kontrolę nad oddechem i sprawić, aby więcej powietrza trafiało do płuc.